นิทรรศการออนไลน์ ครูสุดใจ...ครูผู้ให้

× Search

นิทรรศการออนไลน์
ครูสุดใจ...ครูผู้ให้

หอจดหมายเหตุ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ขอเล่าเรื่องราว ชีวประวัติของปูชนียบุคคล ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร อธิการบดีท่านแรก ผู้ริเริ่มการยกฐานะวิทยาลัยวิชาการศึกษา ให้เป็นมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร (ซ้าย) ศาสตราจารย์ ดร.สาโรช บัวศรี (กลาง) และ อาจารย์ชาวต่างชาติ (ขวา)

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร เป็นผู้ที่มีความคิดริเริ่มที่นำความเจริญมาสู่วงการการศึกษาของประเทศไทย ขณะที่ท่านดำรงตำแหน่งรองอธิการและหัวหน้าคณะวิชาการศึกษาอยู่ที่วิทยาลัยวิชาการศึกษา ได้ริเริ่มการสร้างและปรับปรุงหลักสูตรตามแบบการฝึกหัดครูสมัยใหม่ อีกทั้งวางรากฐานการศึกษาทั้งในระดับปริญญาตรีและบัณฑิตศึกษาให้ทันสมัย หลักสูตรดังกล่าวนี้เป็นที่ยอมรับและใช้ติดต่อกันเป็นเวลายาวนาน

ในปี พ.ศ. 2512 เมื่อ ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร เข้ารับตำแหน่งอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษา ด้วยความหนักแน่นในอุดมการณ์ทางการศึกษา ได้เล็งเห็นศักยภาพของวิทยาลัยวิชาการศึกษาซึ่งก้าวหน้าและผลิตบัณฑิตที่มีคุณภาพออกไปรับใช้ประเทศชาติเป็นจำนวนมาก

แผนการผลักดันให้เกิดการยกฐานะวิทยาลัยวิชาการศึกษาเป็นมหาวิทยาลัย ส่วนหนึ่งเกิดจากปัญหาของการขาดความคล่องตัวในการบริหารงานของวิทยาลัย อีกทั้งวิทยาลัยฯ มีศักยภาพในทางวิชาการอยู่ในระดับมหาวิทยาลัย ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร อธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษาในขณะนั้น จึงได้ร่าง พ.ร.บ. ยกฐานะวิทยาลัยวิชาการศึกษาเป็นมหาวิทยาลัยเสนอต่อสภาวิทยาลัยวิชาการศึกษา เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2512 ดังที่ปรากฏในคำปรารภของ ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ ในเอกสารเผยแพร่ เพื่อให้สาธารณชนทราบถึงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับเรื่องนี้ว่า “เมื่อข้าพเจ้าได้รับตำแหน่งอธิการวิทยาลัยวิชาการศึกษา เมื่อเดือนมกราคม พ.ศ. 2512 ได้พบว่าการดำเนินงานของวิทยาลัยวิชาการศึกษาไม่มีความคล่องตัวเป็นอันมาก จึงได้ร่าง พ.ร.บ. ยกฐานะวิทยาลัยเป็นมหาวิทยาลัย เสนอต่อสภาวิทยาลัยวิชาการศึกษา เมื่อวันที่ 18 กรกฎาคม พ.ศ. 2512 และรอรับฟังพิจารณาอยู่ 1 ปีเต็ม จนถึง เมื่อวันที่ 28 กรกฎาคม พ.ศ. 2513 จึงได้เสนอร่าง พ.ร.บ. นี้ต่อประธานสภาวิทยาลัยวิชาการศึกษาอีกครั้งหนึ่ง อาจจะเป็นเพราะวิทยาลัยวิชาการศึกษา เป็น ‘วิทยาลัย’ ในความหมายในความเข้าใจของบุคคลทั่วไปว่าไม่ใช่สถานศึกษาชั้นปริญญาในระดับมหาวิทยาลัย ดังที่วิทยาลัยวิชาการศึกษาได้ดำเนินงานอยู่จริง จึงเห็นสมควรที่จะออกจดหมายฉบับนี้ เพื่อสร้างความเข้าใจให้แก่บุคคลที่สนใจในการศึกษาขั้น ‘มหาวิทยาลัย’ ”

การชุมนุมเรียกร้องการยกฐานะวิทยาลัยวิชาการศึกษา พ.ศ. 2515

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร กับ Mr.Krnneth Kampe บัณฑิตการศึกษาดุษฎีบัณฑิตคนแรกของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

ด้วยความอดทนและมุ่งมั่นไม่ย่อท้อต่ออุปสรรคนานาประการ ในที่สุด วันที่ 6 มีนาคม พ.ศ. 2517 สำนักราชเลขาธิการ สำนักพระราชวัง ได้มีหนังสือแจ้งวิทยาลัยวิชาการศึกษาได้รับการยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช (พระปรมาภิไธยในขณะนั้น) โปรดเกล้าฯ พระราชทานมงคลนามว่า “มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ” หมายถึง มหาวิทยาลัยที่เจริญเป็นศรีสง่าแก่มหานครและเข้าไปสังกัดทบวงมหาวิทยาลัย ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร จึงได้เป็นอธิการบดีคนแรกของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

........

คำขวัญ ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร

“ความรู้ ความซื่อสัตย์ต่อหน้าที่ ความมั่นคงในศีลธรรมและความไม่เห็นแก่ตน เป็นองค์ประกอบที่จะยังให้ความเป็นบัณฑิต มั่นคงอยู่ตลอดไป”

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร กล่าวให้โอวาทวันไหว้ครู-รับน้อง ประจำปี 2521

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร เคยกล่าวไว้ว่า “…การศึกษาจะต้องค่อย ๆ เปลี่ยนแปลงความคิดของคนในชุมนุมชน มิฉะนั้นจะหาประโยชน์ได้น้อยมาก หากมัวหลงแต่สิ่งที่ดีงามในอดีต อันจะมาเป็นประโยชน์อย่างจริงจังในปัจจุบันไม่ได้ การศึกษาก็จะเป็นประโยชน์แก่ส่วนรวมได้น้อยเต็มที หลายชุมนุมชนก็เปลี่ยนแปลงไปตามอิทธิพลของสิ่งแวดล้อมที่เข้ามากดดัน การศึกษาก็ยังคงยืนกรานอยู่กับสิ่งที่เคยทำ สิ่งที่เคยดีเคยงามในอดีต ก็จะเป็นการหาประโยชน์อันใดมิได้ เพราะเราต้องการให้การศึกษาเป็นเครื่องช่วยให้สามารถอยู่ในชุมนุมชนได้อย่างมีความสุข ไม่ใช่ชีวิตอยู่กับความฝันถึงสิ่งใดในอดีต โดยไม่สนใจถึงสภาพที่เป็นจริงในชีวิตปัจจุบัน”

พระบาทสมเด็จพระมหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในพิธีพระราชทานปริญญาบัตร มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ พ.ศ. 2520

การดำเนินโครงการยุบรวมวิทยาเขตต่าง ๆ ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ไปยังอำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร เล็งเห็นถึงปัญหาความคับแคบของวิทยาเขตประสานมิตร และปัญหาวิทยาเขตอื่น ๆ ในกรุงเทพมหานคร ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณสถานที่ของหน่วยงานอื่น ท่านจึงเริ่มจัดหาพื้นที่ที่มีบริเวณมากพอที่จะรวมวิทยาเขตต่าง ๆ ในกรุงเทพมหานครเข้าด้วยกัน จึงเกิดโครงการยุบรวมวิทยาเขตต่าง ๆ ของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ไปอยู่ที่อำเภอวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา เรียกสั้น ๆ ว่า “โครงการวังน้อย” ที่ดินที่อำเภอวังน้อย เป็นที่ดินทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ มีเนื้อที่กว่า 3,500 ไร่ ขายให้แก่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ในราคา 12 ล้านบาท มีการจัดทำเอกสารทั้งภาษาไทยและภาษาอังกฤษ และวางผังไว้ค่อนข้างสมบูรณ์ แม้ว่าโครงการดังกล่าวไม่ประสบผลสำเร็จ เพราะสาเหตุหลายประการ เช่น มีหลายฝ่ายต่อต้านคัดค้าน และไม่มีงบประมาณ

เอกสารคำปรารภของ ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร

แผนพัฒนามหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตวังน้อย

จากวังน้อย จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มาสู่อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก การริเริ่มวางรากฐานของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อำเภอองครักษ์

พ.ศ. 2518 ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร อธิการบดีมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ดำเนินการจัดหาที่ดินเพื่อรองรับการขยายตัวตามแผนพัฒนามหาวิทยาลัย โดยพิจารณาที่ดินในจังหวัดนครนายก ซึ่งบริษัท ทำนาศีรษะกระบือ จำกัด ได้มอบที่ดินอำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก จำนวน 947 ไร่ 1 งาน 55 ตารางวา ให้แก่มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ โดยนายอมร อนันตชัย นายอำเภอองครักษ์ เป็นผู้ประสานงาน ต่อมามหาวิทยาลัยได้ขยายพื้นที่โดยคณะกรรมการปฏิรูปที่ดินเพื่อการเกษตร อนุญาตให้ใช้ที่ดิน ส.ป.ก. จำนวน 206 ไร่ 3 งาน 06 ตารางวา เพื่อใช้ประโยชน์ในการพัฒนาการศึกษาต่อไป

เอกสารและโฉนดที่ดินของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ อำเภอองครักษ์ จังหวัดนครนายก

ครูผู้อุทิศตนเพื่อการศึกษาของชาติ

ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร ท่านเป็นผู้ที่มีความมุ่งมั่น อุทิศตนอย่างแรงกล้าต่อการพัฒนาการศึกษาของชาติไทย การยกย่องเชิดชูคุณูปการของท่าน เพื่อเป็นต้นแบบในการทำงาน ตลอดถึงการดำเนินชีวิต สถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ขอกราบคารวะ “ครูผู้ให้” ด้วยความศรัทธาและสำนึกในคุณูปการ ครูยังคงสถิตอยู่ในความทรงจำของชาวมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒตลอดไป

งานเลี้ยงอำลา ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร วันที่ 5 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2522

เรียบเรียงโดย

ส่วนงานบริหารหอจดหมายเหตุและศูนย์ศิลปกรรมแห่งประเทศไทย สถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ

เอกสารอ้างอิง

รำลึกคุณูปการ ศาสตราจารย์ ดร.สุดใจ เหล่าสุนทร โดย สถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ (2554)

สถาบันวัฒนธรรมและศิลปะ
มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
อาคารหลวงสวัสดิสารศาสตรพุทธิ (อาคาร 3)
114 ซอยสุขุมวิท 23 เขตวัฒนา กรุงเทพมหานคร 10110
โทรศัพท์ : 0 2649 5000 ต่อ 12065, 15306
โทรสาร : 0 2261 2096
อีเมล : icaswu@gmail.com